این غار از قرن‌ها پیش موردمطالعه و بررسی قرارگرفته و به گفته برخی کارشناسان به استناد لایه‌های سفالی که از منطقه دالان اصلی و تالار بزرگ و دهلیز ورودی کونه مالان به‌دست آمده این غار از هزاره‌های اول و دوم قبل از میلاد تا دوره پارتی و اسلامی و حتی زمان‌هایی از قرون وسطی مورد سکونت انسان‌ها قرارگرفته است، غار آبی سهولان برابر مصوبه شورای عالی محیط زیست به عنوان اثر طبیعی ملی تصویب شده و جزو مناطق چهارگانه سازمان محیط زیست است.
ورودی های غار سهولان
غار سهولان دارای دو ورودی است که یکی ۱۷۸ و دیگری ۱۰۷ پله دارند و شما از یکی وارد و از دیگری خارج می‌شوید. با طی کردن این پله‌ها، به عمق ۳۰ متری زمین می‌روید که البته با نزدیک شدن به عمق زمین و كف غار، فشار هوا افزایش و اکسیژن هم کم می‌شود و رطوبت هوا به ۷۸ درصد می‌رسد. این غار از دو بخش آبی و خشکی تشکیل شده که هم مکانی برای غارپیمایی است و هم با داشتن سه حوضچه یا دریاچه امکان سوار شدن بر قایق و عبور از آن‌ها در محدوده‌های مشخص وجود دارد. عمق متوسط حوضچه‌ها ۱۵ متر و عمیق‌ترین محل آن ۳۱ متر عمق دارد. اختلاف دمای درون و بیرون غار ۱۰ الی ۱۵ درجه است که در فصل تابستان و زمستان بین ۱۰ تا ۱۳ درجه سانتی‌گراد تغییر می‌کند. رطوبت غار نیز بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است که در اثر همین رطوبت زیاد خزه‌های سبز و قهوه‌ای رنگی روی سنگ‌ها و صخره‌های را پوشانده‌اند.نخستین دریاچه پیش روی گردشگران حدود 200 متر وسعت دارد ، دالان بالای سر این دریاچه افزون بر 50 متر ارتفاع دارد و در انتهای آن دو دالان باریک به عرض دو متر دیده می‌شود که به دریاچه‌ها و دالان‌های بعدی باز می‌شوند..مساحت داخلی غار سهولان حدود 600 مترمربع و محتویات غار سنگ‌های آهکی است، ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن 50 متر بوده و عمق آب در برخی جاها به 32 متر می رسد.آب دریاچه غار بسیار شفاف و زلال بوده و عمق آن علی رغم تاریک بودن تا چند متری قابل رویت است، این غار به سبب داشتن محیطی زیبا و چشم اندازی شگفت انگیز مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بوده و هرساله در فصول گرم نیز آب و هوایی متعادل و مطلوبی دارد.
