کوه آتشفشانی سبلان از مجموعه ای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که تقریبا می توان گفت به موازات ارسباران کشیده شده است. این کوهستان بزرگ حدود ۶۰ کیلومتر طول و ۴۵ کیلومتر عرض دارد. قله سبلان به شماره 12/19496 در لیست آثار طبیعی ملی کشور ثبت شده است. کوه سبلان در نزد بسیاری از مردم بومی و عشایر اردبیل، از تقدس و جایگاه خاصی برخوردار است. آن ها سبلان را محل ظهور و زندگی زرتشت پیامبر ایرانی می دانند. از این نظر برای قله سبلان اردبیل احترام و ارزش خاصی قائلند و حتی برخی به نام این کوه قسم می خورند. حتی برخی از بومیان معتقدند محل دفن زرتشت در همین کوه قرار دارد. کوهستان سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد، قله بزرگ آن به سلطان معروف است و دو قله دیگر آن به نام های هرم و کسری هستند. قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در بلندای 4811 متری قرار دارد، منتهی می‌شود. تمام قله‌های سبلان در همه ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی هستند. در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جانپناه، سنگی شبیه به عقاب قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده‌است. به صورت کلی برای صعود به سبلان سه مسیر وجود دارد: مسیر شمال شرقی که رایج ترین و آسان ترین مسیر در بین کوهنوردان است، از آبگرم شابیل در لاهرود آغاز با عبور از پناهگاه به وسیله یال شرقی به قله می رسد. این مسیر تقریبا پاکوب بوده و در بیشتر قسمت های آن پرچم های راهنما وجود دارد. مسیر غربی، که از کنار تالاب قره گل در شمال غربی دامنه های هرم شروع می شود و پس از عبور از یخچال عظیم هرم به پناهگاه غربی و سپس قله سبلان می رسد. مسیر جنوبی، که سخت ترین مسیر صعود به قله سبلان اردبیل است، از سمت جنوب قله آغاز می شود و در نزدیکی قله به وسیله یال شرقی به قله منتهی می شود. در این مسیر پناهگاهی وجود ندارد.
جاذبه های قله سبلان اردبیل
قله سبلان اردبیل که سومین قله بلند ایران پس از دماوند و علم کوه می باشد، یکی از زیباتربن جاذبه‌های کشور است. سبلان به لحاظ داشتن جاذبه های فراوان و طبیعتی بی نظیر در شمار دیدنی ترین نقاط ایران به حساب می آید. از این رو این کوه را می‌توان به عنوان مقصدی مناسب و مهم برای سفر و طبیعت گردی انتخاب نمود. آبگرم‌های طبیعی که در دامنه کوه سبلان اردبیل قرار گرفته اند، یکی از مهم ترین جاذبه های این منطقه هستند. این چشمه های آب گرم علاوه بر جنبه زیبایی، از لحاظ خواص درمانی نیز بسیار حائز اهمیت هستند. یکی از معروفترین آب گرم های این منطقه، چشمه آب گرم شابیل می باشد. طبیعت زیبا و منحصربه فرد کوهستان و وجود یخچال‌ها و برف دائمی در این منطقه باعث راه اندازی پیست اسکی آلوارس شده که یکی از معروفترین پیست های اسکی ایران است و بسیار مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. دریاچه‌ای در اندازه یک هکتار با عمق حدود 40 متر در راس قله و در محل فوران گدازه شکل گرفته که از مهم ترین جاذبه های قله سبلان اردبیل می باشد. آب این دریاچه فقط در سه ماه فصل تابستان ذوب شده که بسیار صاف و زلال می باشد. در بقیه فصول سال، آب دریاچه، یخ می‌بندد. این دریاچه موجب گشته، گردشگران و کوهنوردان زیادی برای تماشای آن به قله سبلان در استان اردبیل سفر کنند. علاوه بر این جاذبه های طبیعی، تاریخی و گردشگری، کوه سبلان از پوشش گیاهی و حیات‌وحش کم‌نظیری برخوردار بوده است. این کوه گونه هایی نظیر خرس قهوه‌ای، کل، بز، روباه، گرگ، قوچ، میش ارمنی، خرگوش، و... را در خود جای داده است
