پنج شنبه, 11 دی 1348 ساعت 03:30

مجموعه گنجعلی خان

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

مجموعه گنجعلی خان کرمان یکی از نقاط دیدنی شهر کرمان مرکز استان کرمان است که به دلیل معماری خاص بناهای آن گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. گنجعلی‌خان از سرداران سلحشور دربار صفویه بود که به سال ۱۰۰۵ قمری به فرمان شاه عباس صفوی حاکم کرمان شد. او مردی لایق و حاکمی دلیر و مدیر بود. دوران حکومت وی در کرمان از روشن‌ ترین دوران تاریخی این دیار است.

در این دوره کرمان از ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خوبی برخوردار بود و این وضعیت از لیاقت و کفایت حاکم گنجعلی‌ خان سرچشمه می‌گرفت. اقدامات عمرانی چشمگیری در دوران حکومت وی (۱۰۰۵ – ۱۰۳۴ قمری) صورت گرفت و او سعی داشت شهر ضعفا را لااقل به دهکده اغنیا تبدیل نماید. از جمله بناهای عام المنفعه که به دستور این حاکم در شهر کرمان ساخته شد، مجموعه گنجعلی‌ خان است که در دوران حکومت او احداث و امروزه از جاذبه‌ های تاریخی و دیدنی شهر کرمان محسوب می‌شوند.

مجموعه گنجعلی‌ خان از جاذبه‌ های مهم گردشگری شهر کرمان است و شامل میدان، مسجد، حمام، بازار، سرا و سایر ابنیه دیگری است. این مجموعه که در مرکز شهر کرمان و در حاشیه بازار واقع شده، در ساخت، شکل گیری و تکامل بازار کرمان تأثیر گذار بوده است. به منظور تکامل مجموعه و با توجه به کاربری‌ های متفاوت بازارها و مساجد کوچکی در چهار جناح میدان بنا کرده‌ اند و یک مسجد اختصاصی در ضلع شرقی میدان وجود دارد که با توجه به تزیینات منحصر به فرد، می‌ توان آن را موزه‌ ای از هنرهای بدیع معماری برشمرد.
یکی از مهمترین بناهای مجموعه، حمامی است که در ضلع جنوب میدان و در میانه بازار بزرگ کرمان واقع است و در سال ۱۰۲۰ قمری ساخته شده و معمار آن سلطان محمد، معمار یزدی بوده است.
حمام گنجعلی‌ خان اثری بدیع از نقاشی‌ ها، مقرنس کاری‌ ها، کاشیکاری‌ ها و گچبرهای زیبا همراه با استفاده از تزیینات سنگی بسیار ظریف است. این حمام ۲۶ متر طول ۳۰ متر عرض و حدود ۱۳۰۰ متر مربع زیربنا دارد، که شامل سردر، دالان ورودی، رختکن، هشتی حد فاصل گرمخانه، خزینه، چال حوض، بخش خصوصی و تون می‌باشد. در این حمام مجسمه‌ های مومی ملبس به لباس‌ های سنتی مردم کرمان، صحنه‌ هایی از استحمام به شیوه سنتی را به نمایش گذاشته‌ اند.
از دیگر آثاری که از مجموعه گنجعلی‌ خان بر جای مانده، میدانی در بخش مرکزی شهر کرمان است که در حاشیه بازار بزرگ واقع شده است و همانند میدان‌ های نقش جهان در اصفهان و یا میرچخماق در یزد، در اطراف خود بعضی از عناصر شهری را گرد آورده است. در ضلع شرقی و در جوار سرای گنجعلی‌ خان ، مسجد واقع شده است. ورودی آن از طریق طاق‌ نماهای میدان است که ساده اجرا شده‌ اند. در بدنه داخلی طاق‌ نما تزیینات گچبری با طرح گره دیده می‌شود که تماشاگر را به خود جلب می‌کند. تاریخ احداث مسجد سال ۱۷۰۰ قمری است. نقشه گنبد خانه مربع است که در پاکار تبدیل به ۸ و در مرکز گنبد تبدیل به نورگیر ۱۲ ضلعی شده است. تمامی سطح داخلی گنبد با مقرنسکاری و تزیینات مرسوم دوره صفویه تزیین شده است.
ضرابخانه از دیگر آثار است که در اواسط بازار غربی و در شمال میدان واقع است. نقشه آن چهار طاقی و به شکل ۸ ضلعی می باشد که دارای گنبد مرکزی و ایوان های جانبی است. طاق‌ ها و ایوان‌های ضرابخانه با گچبری‌ های زیبایی تزیین گردیده است. این بنا از آثار اواخر دوره گنجعلی‌ خان است و محل ضرب سکه و مسکوکات طلا و و نقره دولتی بوده است و در حال حاضر انواع سکه‌ های قدیمی در غرفه‌ های آن به نمایش گذاشته شده و یکی از معتبرترین موزه‌های سکه ایران است. بازار گنجعلی خان، خط مستقیمی است که در دو سوی آن دو دروازه ورودی و خروجی شهر یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد (وکیل) قرار دارد. طول آن حدود ۳ کلیومتر است و متشکل از کاروانسراها، سراها و تیمچه‌ هایی است که همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته‌ اند.

خواندن 1920 دفعه آخرین ویرایش در سه شنبه, 03 آبان 1401 ساعت 11:11
محتوای بیشتر در این بخش: « باغ شازده ماهان بنای ارگ بم »

نظر دادن

از پر شدن تمامی موارد الزامی ستاره‌دار (*) اطمینان حاصل کنید. کد HTML مجاز نیست.

ارتباط با ما

    • تلفن : 34213531-026
    • موبایل : 09391725252
    • Email: info@alborzeman.ir
    • کرج، میدان سپاه ، به سمت سه راه گوهردشت ، بعد از خیابان بوستان ، ساختمان گلستان ، واحد یک